مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی گفت: تکمیل مرمت مسجد جامع ارومیه با اعتبار ۲۰ میلیارد تومان و همچنین پروژه شمس تبریزی در خوی اولویت حوزه میراث فرهنگی استان هستند.

به گزارش سرزمین پدری به نقل از ایرنا، مرتضی صفری در حاشیه بازدید اصحاب رسانه از برخی آثار تاریخی به مناسبت هفته میراث فرهنگی افزود: این بناها نقش موثری در توسعه صنعت گردشگری استان می‌توانند داشته باشند.

«مسجد جامع ارومیه که به نام مسجد رضاییه نیز شهرت دارد را باید یکی از مساجد قدیمی در ایران دانست که قدمت آن به قرن هفتم هجری باز می‌گردد». «روایت است که شالوده و بنای اصلی این سازه به احتمال زیاد یک آتشکده بوده اما پس از ورود اسلام به ایران، ابتدا این آتشکده را ویران کرده‌اند و بعدها در قرن هفتم هجری قمری روی خرابه‌های آن مسجد جامع را ساخته‌اند».

«این مسجد که در سال ۱۳۱۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، در نزدیکی بازار اصلی ارومیه قرار دارد و در مرکز این شهر واقع شده است».

«تاریخ دقیقی از سال ساخت مسجد جامع ارومیه در دست نیست؛ اما از روی معماری مسجد و مصالح به کار رفته در ساخت آن، ساخت این مسجد را می‌توان به زمان حکومت سلجوقیان در ایران نسبت داد».

«در دوره ایلخانی و در زمان حمله مغول‌ قسمت‌هایی از مسجد جامع ارومیه، تخریب شد که آن را دوباره بازسازی کردند».

تبلیغات

«در زمان حکومت زندیه هم بار دیگر این مسجد زیبا را مرمت کردند و بخش‌هایی از مسجد که در طول تاریخ تخریب یا ویران شده بود؛ مورد بازسازی قرار گرفت».

«هنگام حکومت صفویان در ایران نیز بار دیگر بخش‌های از مسجد را بازسازی کردند، پس از انقلاب اسلامی ایران و در دو دهه اخیر هم بخش‌های دیگری از این مسجد تاریخی مورد مرمت قرار گرفته است».

با وجود تمام مرمت‌ها و بازسازی‌های صورت گرفته بر روی بنای مسجد، همچنان کتیبه‌ها و گچ‌بری‌های قرن هفتم هجری قمری روی محراب آن به چشم می‌خورد.

کتیبه‌های گچ‌بری شده با هنر هنرمندان زمان سلجوقی ساخته شده و با خط کوفی روی آن نوشته‌شده است همین کتیبه‌ها قدمت بالای این مسجد را گواهی می‌دهد.

با توجه به مرمت‌های صورت گرفته می‌توان بخش‌هایی از معماری‌های دوران مختلف را در سرستون‌ها، گنبد، تزیینات و طاق‌های مسجد مشاهده کرد که هرکدام نماد یکی از دوره‌های کهن ایران است.

مسجد جامع ارومیه به دلیل اینکه در دوره‌های مختلف بازسازی‌شده ویژگی‌های متنوعی دارد و در واقع هر حکومتی که این مسجد جامع را بازسازی کرده، رد و نشانی از خود در آن باقی گذاشته است.

هسته اصلی و اولیه این مسجد، شبستان گنبددار قدیمی آن است که باید آن را نمونه‌ای از یک معماری اصیل اسلامی دانست، این گنبد و بطور کلی شبستان با توجه به سبک معماری مربوط به دوره سلجوقیان ساخته شده است، البته لازم به ذکر است که شبستان را یک بار در دوره حکومت ایلخانی مرمت و بازسازی‌ کرده‌اند.

تبلیغات

در معماری اسلامی شبستان‌ها در حالت عادی مربعی شکل هستند. اما روی این شبستان به نحوی کارشده است که شبیه به محراب‌های هشت‌ضلعی باشد و این هشت‌ضلعی در طبقات بعدی به ۱۶ ضلعی تبدیل شده و در نهایت در طبقات بالاتر تبدیل به گنبد اصلی شبستان خواهد شد.

به جرات می‌توان گفت یکی از زیباترین قسمت‌های مسجد جامع ارومیه را محراب آن باید دانست. این محراب گچ‌بری شده است و روی گچ بری‌ها با خط کوفی آیاتی نوشته‌اند که باید مربوط به دوره ایلخانی دانست.

محراب تقریبا دارای هشت متر ارتفاع و ۶ متر عرض است. نکته قابل توجه وجود دو ستون در انتهای محراب است که روی این ستون‌ها کتیبه‌هایی قرار داده‌اند این کتیبه‌ها مربوط به سال ۶۷۶ هجری قمری است.

این شاهکار را باید یکی از زیباترین کتیبه‌های گچ‌بری شده در ایران دانست که در آن از خط رقاع (خط رقعه معروف‌ترین سبک خطاطی در بین اعراب) برای نوشته‌ها استفاده کرده‌اند.

محراب کنونی مسجد بر روی محراب قدیمی آن ساخته شده که محراب قدیمی مربوط به دوره سلجوقی است در محراب دوره سلجوقی از خطوط کوفی در دورتادور محراب استفاده کرده بودند.

معاون فرهنگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی و باستان شناس در بازدید از این اثر تاریخی گفت: مسجد جامع، هسته مرکزی ارومیه و قلب تپنده شهر است و زیبایی‌های بکار رفته در محراب اعم از کتیبه‌ها در نوع خود بی نظیر بوده و نظر هر گردشگر و بیننده ای را به خود جلب می کند.

رضا حیدری اظهار کرد: کاوش‌های باستان‌شناسی در مسجد جامع ارومیه نشان‌دهنده قدمت بالای این مسجد و کشف بقایای معماری مربوط به دوره‌های مختلف از سلجوقی، ایلخانی، صفوی، زندیه در این مکان تاریخی است.

تبلیغات

وی افزود: محراب مسجد جامع ارومیه یکی از بی‌نظیرترین گچ‌بری‌ها را در میان آثار تاریخی ایران دارد که در نوع خود منحصربه‌فرد است و احیای ضلع شرقی این مسجد از چند سال پیش آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد.

آرامگاه شمس تبریزی نیز از مکان‌های گردشگری و زیارتی استان آذربایجان‌غربی است که مدفن شمس تبریزی شاعر صوفی قرن ششم در آنجا قرار دارد و امسال از محل اعتبارات استانی سه میلیارد تومان برای ادامه اجرای پروژه شمس تبریزی در خوی اختصاص یافته است.